Bij koude winterdagen stellen veel mensen zich de vraag: werkt een warmtepomp nog goed bij vrieskou? En hoe zit het dan met het rendement van je warmtepomp? In dit artikel krijg je een duidelijk en volledig antwoord. Als expert geef ik je inzicht in hoe een warmtepomp functioneert bij temperaturen onder nul, wat de invloed is op je energiefactuur en waar je op moet letten bij aankoop of gebruik.
Vergelijk tot drie warmtepomp bedrijven in je eigen regio en bespaar zo tot 35% in slechts 2 minuten!
Vraag een gratis offerte aan »
Inhoud
Hoe werkt een warmtepomp, ook bij vrieskou?
Een warmtepomp haalt warmte uit de lucht, de bodem of het grondwater en zet die om in bruikbare energie voor verwarming en sanitair warm water. Zelfs als het buiten vriest, zit er nog warmte in de lucht – al is het een stuk minder dan bij milde temperaturen.
Bij vrieskou moet de warmtepomp harder werken om voldoende warmte binnen te halen. Dat betekent dat het rendement daalt, maar het systeem blijft wel functioneren. Moderne lucht-water warmtepompen zijn uitgerust om temperaturen tot -15°C of zelfs -20°C aan te kunnen.
Soorten warmtepompen en hun prestaties bij koude
Niet elke warmtepomp gaat op dezelfde manier om met koude temperaturen. Hieronder een overzicht:
Lucht-lucht warmtepomp
Deze haalt warmte uit de buitenlucht en blaast warme lucht binnen in de woning. Bij vriestemperaturen daalt het rendement sterk, en bij extreme kou kan het systeem onvoldoende verwarmen zonder extra elektrische bijverwarming.
Lucht-water warmtepomp
Veelgebruikt in Vlaanderen. Ze kunnen blijven werken tot -15°C of zelfs -25°C, afhankelijk van het merk. De efficiëntie daalt bij vrieskou, maar moderne modellen met invertertechnologie kunnen zich aanpassen aan de omstandigheden.
Bodem-water warmtepomp
Deze haalt warmte uit de bodem via een gesloten circuit. De temperatuur ondergronds blijft stabiel, ook in de winter. Daarom blijft het rendement bij vrieskou bijna identiek. Deze systemen zijn duurder in installatie, maar zeer efficiënt.
Water-water warmtepomp
Gebruikt grondwater met constante temperatuur. Werkt het best bij koude omstandigheden, maar vereist vergunning en is complexer qua installatie.
Geothermische warmtepomp
Dit is een overkoepelende term voor warmtepompen die warmte uit de aarde halen, zoals bodem-water of water-water systemen. Dankzij de stabiele aardtemperatuur behouden ze hun hoge rendement, ook bij vrieskou.
Wat met het rendement van je warmtepomp bij vriestemperaturen?
Het rendement van een warmtepomp wordt uitgedrukt in COP (Coefficient of Performance). Een COP van 3 betekent dat je voor elke 1 kWh elektriciteit, 3 kWh warmte krijgt.
Bij vrieskou daalt die waarde:
- Bij 10°C buiten kan een lucht-water warmtepomp een COP van 4 tot 5 halen.
- Bij -5°C daalt dat vaak naar 2,5 à 3.
- Bij -15°C zit je soms onder de 2, afhankelijk van het type en model.
Een bodem-water warmtepomp blijft stabiel op 4 à 5, ook bij vorst.
Een geothermische warmtepomp – waar bodem- en water-water types onder vallen – haalt zelfs bij vrieskou het hoogste rendement. Dankzij de constante temperatuur ondergronds schommelt de COP weinig en blijft deze rond 4 à 5, zelfs bij -15°C.
Welke warmtepomp heeft het hoogste rendement bij vrieskou?
De geothermische warmtepomp heeft het hoogste rendement bij vriestemperaturen. Doordat deze warmte uit de bodem of het grondwater haalt, waar de temperatuur constant blijft, blijft ook het rendement zeer hoog, zelfs wanneer het buiten stevig vriest. In tegenstelling tot luchtgebonden systemen is een geothermische warmtepomp niet afhankelijk van de buitentemperatuur.
Wat kun je doen om het rendement hoog te houden?
Als je al een warmtepomp hebt, zijn er manieren om het rendement in de winter zo goed mogelijk te houden:
- Zorg voor goede isolatie: hoe minder warmteverlies, hoe minder de pomp moet werken.
- Gebruik vloerverwarming: werkt ideaal met lage temperaturen.
- Laat regelmatig onderhoud doen: vuil en slijtage verminderen de efficiëntie.
- Combineer met zonnepanelen: zo compenseer je het hogere stroomverbruik bij kou.
- Gebruik een buffervat: helpt pieken in verbruik opvangen.
Zijn er risico’s dat de warmtepomp uitvalt bij vrieskou?
Normaal niet, als het toestel correct is gedimensioneerd en geïnstalleerd. Toch zijn er risico’s:
- Bevroren buitenunit: Bij lucht-lucht of lucht-water types. De buitenunit heeft een ontdooicyclus, maar bij extreem koud en vochtig weer kan ijs zich opbouwen.
- Te kleine installatie: Als de capaciteit niet afgestemd is op je woning, komt het systeem tekort.
- Gebrekkig onderhoud: Een verstopte ventilator of sensor kan storingen veroorzaken.
Laat je systeem jaarlijks controleren door een vakman, zeker vóór de winter.
Prijzen van warmtepompen: mét en zonder montage
Hieronder vind je een overzichtstabel van de gemiddelde richtprijzen voor warmtepompen, inclusief en exclusief montage (prijzen incl. btw):
| Type warmtepomp | Prijs zonder montage | Prijs met montage |
|---|---|---|
| Lucht-lucht | €2.500 – €4.000 | €4.000 – €6.000 |
| Lucht-water | €4.000 – €7.000 | €8.000 – €12.000 |
| Bodem-water | €8.000 – €12.000 | €15.000 – €25.000 |
| Water-water | €10.000 – €15.000 | €18.000 – €30.000+ |
Let op: de exacte prijs hangt af van de grootte van je woning, het vermogen van de warmtepomp en de complexiteit van de installatie.
Vergelijk tot drie warmtepomp bedrijven in je eigen regio en bespaar zo tot 35% in slechts 2 minuten!
Vraag een gratis offerte aan »
Wat als je woning moeilijk warm wordt?
Er zijn signalen die erop wijzen dat je warmtepomp het zwaar heeft:
- Het duurt lang voor het warm wordt in huis.
- De buitenunit draait constant.
- Je stroomverbruik piekt.
Mogelijke oorzaken:
- Slechte isolatie
- Onderdimensionering
- Geen lagetemperatuursysteem (zoals vloerverwarming)
In die gevallen is een hybride oplossing (warmtepomp + gascondensatieketel) of een bijverwarming soms aangewezen.
Wat zegt de overheid over warmtepompen bij vrieskou?
De Vlaamse overheid promoot warmtepompen als duurzame oplossing, ook in de winter. Er zijn premies beschikbaar, vooral voor wie renoveert of energiebesparende maatregelen neemt. In het kader van het Klimaatplan blijft de warmtepomp een sleuteltechnologie.
Premies zijn o.a. beschikbaar via:
- Fluvius
- Mijn VerbouwPremie
- Lokale gemeenten of provincies
Check op energiesparen.be welke steun jij kunt krijgen.
Veelgestelde vragen
Ja, moderne warmtepompen blijven functioneren bij -10°C, al zal het rendement lager zijn dan bij mildere buitentemperaturen.
Dat kan, maar enkel als de woning goed geïsoleerd is en lage temperatuurverwarming zoals vloerverwarming heeft.
Ja, het is aangeraden om de temperatuurcurve en de stooklijn aan te passen voor optimale prestaties bij koude.
Bij vriestemperaturen verbruikt een warmtepomp meer stroom, omdat het rendement daalt naarmate de buitentemperatuur zakt.
Conclusie: werkt een warmtepomp bij vrieskou?
Ja, absoluut. Moderne warmtepompen zijn ontworpen om ook bij vrieskou te blijven werken. Het rendement daalt wel, vooral bij lucht-lucht en lucht-water systemen. Met een goede installatie, regelmatige controle en een woning met lage warmteverliezen blijft een warmtepomp een efficiënte en milieuvriendelijke keuze.
Twijfel je of je woning geschikt is? Of wil je advies over het juiste type warmtepomp? Dan is een vakman inschakelen de beste stap. Via het formulier hieronder kun je gratis en vrijblijvend offertes opvragen bij tot wel 3 erkende vakmannen. Zo vergelijk je eenvoudig prijzen en oplossingen die écht bij jouw woning passen.
